Zadanie 31
(2pkt)
Jeżeli do licznika i do mianownika nieskracalnego dodatniego ułamka dodamy połowę jego licznika, to otrzymamy $\frac{4}{7}$, a jeżeli do licznika i do mianownika dodamy $1$, to otrzymamy $\frac{1}{2}$. Wyznacz ten ułamek.
Aby znaleźć poszukiwany ułamek, który spełnia warunki zadania, musimy stworzyć odpowiedni układ równań oraz go rozwiązać.
Rozwiązanie:
1. Stworzenie układu równań.
Oznaczmy poszukiwany ułamek jako $ \frac{x}{y} $, gdzie $ x $ to licznik, a $ y $ to mianownik. Z treści zadania wynika, że:
- Jeżeli do licznika i mianownika dodamy połowę licznika, otrzymamy $ \frac{4}{7} $.
- Jeżeli do licznika i mianownika dodamy 1, otrzymamy $ \frac{1}{2} $.
Na podstawie tych informacji możemy zapisać układ równań:
$$ \begin{cases} \frac{x + \frac{1}{2}x}{y + \frac{1}{2}x} = \frac{4}{7} \\ \frac{x + 1}{y + 1} = \frac{1}{2} \end{cases} $$
2. Rozwiązanie układu równań.
Rozpoczniemy od mnożenia na krzyż w obu równaniach, aby pozbyć się ułamków i przekształcić równania do postaci bez ułamków:
$$ \begin{cases} 7 \cdot \left(x + \frac{1}{2}x\right) = 4 \cdot \left(y + \frac{1}{2}x\right) \\ 2 \cdot (x + 1) = y + 1 \end{cases} $$
Po uproszczeniu otrzymujemy:
$$ \begin{cases} 7x + \frac{7}{2}x = 4y + 2x \\ 2x + 2 = y + 1 \end{cases} $$
Aby wyeliminować ułamki, pomnożymy pierwsze równanie przez 2:
$$ \begin{cases} 2(7x + \frac{7}{2}x) = 2(4y + 2x) \\ 2x + 2 = y + 1 \end{cases} $$
Po wykonaniu mnożenia i uproszczeniu wyrażeń, otrzymujemy:
$$ \begin{cases} 14x + 7x = 8y + 4x \\ 2x + 2 = y + 1 \end{cases} $$
Uprośćmy oba równania:
$$ \begin{cases} 17x = 8y \\ y = 2x + 1 \end{cases} $$
3. Podstawienie wartości i obliczenia.
Teraz podstawimy wyrażenie $ y = 2x + 1 $ do pierwszego równania, aby znaleźć wartość $ x $:
$$ 17x = 8(2x + 1) $$
Rozwijamy nawias i upraszczamy:
$$ 17x = 16x + 8 $$
Odejmujemy $ 16x $ od obu stron równania:
$$ x = 8 $$
4. Obliczenie wartości mianownika poszukiwanego ułamka.
Znając wartość $ x = 8 $, podstawiamy ją do równania na $ y $:
$$ y = 2 \cdot 8 + 1 $$
Obliczamy wartość $ y $:
$$ y = 16 + 1 = 17 $$
Wniosek:
Poszukiwanym ułamkiem jest $ \frac{8}{17} $.