Platon

Platon, wielki filozof grecki, urodził się w roku 427 p.n.e. w Atenach. Młodzieńcze lata Platona, który jako potomek znakomitego rodu otrzymał bardzo staranne wychowanie, przypadają na czasy najświetniejszego rozkwitu życia umysłowego Aten.

W duchu prawdziwie greckim, kształcącym zarówno ciało, jak i umysł, Platon w wieku 20 lat został uczniem filozofa Sokratesa, z którym przebywał aż do jego śmierci w roku 399 p.n.e. Nauczyciela swego uważał za ideał mędrca i wzniósł mu w swych dziełach nieśmiertelny pomnik.

Podróże i założenie Akademii

Po śmierci Sokratesa Platon opuścił Ateny i przez 12 lat podróżował, przebywając w Egipcie, Grecji Wielkiej i Syrakuzach. Po powrocie, w roku 387 p.n.e., założył w Atenach szkołę zwaną Akademią, która mieściła się w gaju poświęconym herosowi Akademosowi. W gaju tym znajdowało się tzw. gymnasium (od greckiego gymnos - nagi), czyli szkoła ćwiczeń cielesnych dla starszej młodzieży.

Praca naukowa i nauczycielska

Ostatnie 40 lat życia Platon spędził w Atenach, poświęcając się nieustannej pracy naukowej i nauczycielskiej. Zmarł w roku 347 p.n.e., w 80. rocznicę urodzin, otoczony czcią współczesnych. Po jego śmierci uczniowie zaczęli traktować go z niemal religijnym kultem.

Akademia Platońska i wpływ na rozwój matematyki

Akademia Platońska, prototyp starożytnych szkół filozoficznych, była zgromadzeniem uczonych i uczniów; była to raczej instytucja współpracy naukowej niż zwykła szkoła. Celem nauki było wszechstronne doskonalenie umysłu i serca przez dążenie do poznania prawdy.

Platon jest przedstawicielem kierunku filozoficznego, który nazywamy "idealizmem". To teoria głosząca, że we wszystkich dziedzinach bytu i działania obok pierwiastków realnych, które są przemijające, istnieją pierwiastki idealne, które są wieczne. Ten świat idei, stanowiący główny zrąb filozofii platońskiej - jako zmysłom niedostępny - poznać można jedynie rozumem, dlatego ważną pomocą w tym dążeniu jest nauka matematyki.

Rola matematyki w filozofii Platona

Platon podkreślał także etyczne wartości matematyki jako czynnika kierowniczego w dążeniu do nabycia cnót, z których najważniejszą jest "umiłowanie mądrości". Wyrazem tych zapatrywań był słynny napis umieszczony u wejścia do Akademii: Medeis ageometretos eisito mu ten slegen - "Nikt, kto nie umie geometrii, nie ma wstępu do mego domu".

Platon, którego pisma przechowały się w całości, nie pozostawił dzieł czysto matematycznych, ale w wielu swych dialogach poruszał różne problemy matematyczne i astronomiczne. W dialogu Menon znajdziemy pierwszy w literaturze greckiej dowód twierdzenia Pitagorasa dla trójkąta prostokątnego równoramiennego, a w Timaiosie mowa jest o powstawaniu trójkąta równobocznego oraz kwadratu przez odpowiednie zestawianie trójkątów prostokątnych, jak również o wielościanach foremnych.